Türk televizyon dizileri, dünya genelinde en uzun dizi bölümleri ile dikkat çekiyor. ABD ve Avrupa’daki dizilerin süresi 40-50 dakika civarındayken, Türkiye’de bir bölüm 2 saat hatta 2,5 saat sürebiliyor. Peki, Türk dizileri neden bu kadar uzun? Uzun dizi bölümleri kaliteyi nasıl etkiliyor? Bu yazıda, Türk dizi sektörünün perde arkasını keşfedeceğiz.
Eskiden Türk Dizileri Daha Kısa mıydı?
Bugün diziler ortalama 2-2,5 saat sürse de geçmişte bu süre çok daha kısaydı. İşte birkaç örnek:
- Bizimkiler (1988) – 40 dakika
- İkinci Bahar (1999) – 40 dakika
- Aşk-ı Memnu (1975) – 33 dakika
- Aşk-ı Memnu (2008) – 1 saat 22 dakika
Zaman içinde dizi süreleri giderek uzadı ve 2010’lu yıllardan sonra 90 dakikanın üzerine çıktı. Bugün Kızılcık Şerbeti 2 saat 20 dakika, Kızıl Goncalar ise 2 saat 34 dakika süren bölümlerle ekranlara geliyor.
2010 yılında, “Yerli Dizi Yersiz Uzun” sloganıyla sektör çalışanları ve oyuncular dizi sürelerinin uzun olmasına karşı eylem yapmıştı. O dönemde 90 dakika süren diziler bile eleştirilirken, günümüzde bu süre neredeyse 2,5 saate kadar çıkmış durumda.
Televizyon Kanalları Uzun Dizi İstiyor, Neden?
Dizi yapımcıları aslında bu kadar uzun bölümler çekmek istemiyor, ancak televizyon kanalları daha uzun diziler talep ediyor. Bunun en büyük sebebi reklam gelirleri.
- RTÜK kurallarına göre bir saat içinde en fazla 12 dakika reklam yayınlanabiliyor.
- Kanallar, daha fazla reklam kuşağı koyabilmek için dizi sürelerini uzatıyor.
- Bir dizi 2 saat sürdüğünde araya 5-6 reklam kuşağı ekleyebiliyorlar.
Dizi süreleri uzadıkça, yapımcılar maliyetleri düşürmek için tek bir uzun dizi çekmeyi, iki kısa dizi çekmeye tercih ediyor. Çünkü iki farklı dizi, iki farklı oyuncu kadrosu, mekan ve prodüksiyon bütçesi gerektirirken, tek bir diziyi uzatmak daha az maliyetli oluyor.
Dizi Süreleri Neden Kaliteyi Düşürüyor?
Her hafta 2-2,5 saatlik yeni bir bölüm çekmek, kaliteyi ciddi şekilde etkiliyor. İşte bunun sebepleri:
- Senaristler yetişemiyor: Oyuncular senaryoyu çekimden sadece 3 saat önce alıyor ve çoğu sadece kendi repliklerini ezberliyor.
- Çekimler aşırı uzun sürüyor: 6 gün boyunca, günde 16 saate varan çalışma saatleri nedeniyle oyuncular ve set ekibi tükeniyor.
- Zaman doldurmak için gereksiz sahneler ekleniyor:
- Uzun bakışmalar, yavaş hareket eden sahneler, arka planda duygusal müzik eşliğinde geçişler.
- Gereksiz diyaloglar ve slow-motion sahneler, dizi süresini doldurmak için kullanılıyor.
- Oyuncular dijital platformları tercih ediyor: Birinci sınıf oyuncular, yoğun tempo ve düşük kalite nedeniyle televizyon dizileri yerine Netflix, BluTV ve Disney+ gibi platformlara yöneliyor.
Sonuç olarak, diziler giderek daha uzun ama daha az kaliteli hale geliyor.
Uzun Dizilerin Avantajı: Yurt Dışına Satışlar
Türk dizileri, ABD’den sonra en çok dizi ihraç eden ikinci ülke konumunda. Peki, Türk dizileri neden yurt dışında bu kadar popüler?
- Dizi süreleri uzun olduğu için tek dizi, birden fazla bölüme bölünerek yayınlanabiliyor.
- 1 Türk dizisi, 2-3 bölüme ayrılarak satılabiliyor.
- Bu, yabancı televizyon kanallarına düşük maliyetle uzun içerik sağlıyor.
- Osmanlı dönemi dizileri, özellikle eski Osmanlı topraklarında büyük ilgi görüyor.
- Muhteşem Yüzyıl ve Diriliş Ertuğrul, dünya çapında en çok izlenen dizilerden oldu.
- Sansür kurallarına uygun yapılar, Ortadoğu ve Latin Amerika’da büyük ilgi görüyor.
- İçki, çıplaklık ve cinsel içerik sansürü nedeniyle, Türk dizileri Suudi Arabistan gibi ülkelerde aile dostu kabul ediliyor.
- Latin Amerika’da aile dramaları ve aldatma hikayeleri, Türk dizilerine büyük talep yaratıyor.
Türk Dizileri Neden Uzun?
Uzun dizi bölümleri televizyon kanallarının reklam gelirlerini artırmak için kullanılıyor. Maliyetleri düşürmek isteyen yapımcılar, kısa dizi çekmek yerine uzun dizi bölümleri ile daha az maliyetle içerik üretmeye çalışıyor.
Ancak bu durum çalışma koşullarını kötüleştiriyor, kaliteyi düşürüyor ve izleyicilere gereksiz uzun sahneler izletiyor.
Buna rağmen, uzun diziler yurt dışına daha fazla satış yaparak ticari başarı sağlıyor. Türkiye, ABD’den sonra dünyada en çok dizi satan ülke konumunda ve bu durum uzun dizilerin en büyük avantajlarından biri.